کالکانئوس + علت، علائم و درمان
شاید این سوال براتون پیش بیاید که استخوان کالکانئوس یا پاشنه در کجا قرار دارد؟ استخوان پاشنه، که به آن کالکانئوس نیز گفته میشود، بزرگ‌ترین استخوان در ناحیه پاشنه پا است و نقش مهمی در تحمل وزن و حفظ تعادل بدن دارد. این استخوان به عنوان پایه‌ای برای حرکت و ایستادن عمل میکند و فشار وارده به پا را به طور مستقیم تحمل میکند. کالکانئوس به عنوان یکی از استخوان‌های اصلی در ساختار پا، به دلیل نقش کلیدی‌اش در راه رفتن و فعالیت‌های روزمره، بسیار حیاتی است.
علت شکستگی استخوان پاشنه یا کالکانئوس
شکستگی استخوان کالکانئوس معمولاً به دلیل وارد شدن ضربه‌های شدید به پا اتفاق می‌افتد. شایع‌ترین علت این نوع شکستگی‌ها سقوط از ارتفاع است، مانند زمانی که فرد از نردبان یا پله سقوط میکند و تمام وزن بدن به طور ناگهانی به پاشنه پا وارد میشود. تصادف‌های شدید رانندگی نیز میتواند باعث شکستگی کالکانئوس شود. علاوه بر این، ورزشکارانی که در فعالیت‌هایی مانند دویدن، پرش یا ورزش‌های شدید شرکت می‌کنند، نیز ممکن است به دلیل فشار زیاد بر استخوان پاشنه دچار شکستگی شوند.
انواع شکستگی پاشنه یا کالکانئوس
شکستگی‌های استخوان کالکانئوس به چند نوع تقسیم می‌شوند. نوع اول شکستگی ساده است که معمولاً شامل یک ترک یا شکستگی کوچک در استخوان است. این نوع شکستگی معمولاً نیازی به جراحی ندارد و با استراحت و درمان محافظه‌کارانه بهبود می‌یابد. نوع دیگر شکستگی پیچیده است که در آن استخوان به چندین قسمت تقسیم میشود. این نوع شکستگی معمولاً نیاز به جراحی دارد و زمان بهبودی آن بیشتر است. همچنین شکستگی‌های باز و بسته وجود دارند؛ شکستگی باز زمانی رخ می‌دهد که استخوان از پوست خارج میشود و شکستگی بسته زمانی است که پوست دست نخورده باقی می‌ماند.
علائم شکستگی استخوان کالکانئوس
علائم شکستگی کالکانئوس معمولاً شامل درد شدید در ناحیه پاشنه، بخصوص هنگام راه رفتن یا فشار بر روی پا است. ورم و التهاب در اطراف پاشنه نیز از علائم دیگر شکستگی است. کبودی در ناحیه پاشنه یا قسمت پایین پا نیز ممکن است دیده شود. در برخی موارد، تغییر شکل ظاهری پاشنه پا نیز رخ می‌دهد. عدم توانایی در ایستادن یا تحمل وزن بر روی پا از دیگر نشانه‌های شکستگی کالکانئوس است. در صورتی که این علائم را تجربه کنید، لازم است فوراً به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب انجام شود.
تغییر شکل کالکانئوس یا راه رفتن روی پاشنه
تغییر شکل کالکانئوس با راه رفتن فرد روی پاشنه مشخص میشود. این تغییر شکل چه در نوع مادرزادی و چه در نوع اکتسابی، به اندازه تالیپس اکوانیوس و یا تالیپس اکوانیوواروس شایع نیست. نوع اکتسابی تغییر شکل کالکانئوس بر اثر فلج اطفال ایجاد میشود و یا گاهی ممکن است بعد از جراحی روی وتر آشیل ( در صورتی که این وتر بیش از حد کشیده شده باشد) ایجاد شود.
1) نوع مادرزادی
وضعیت پا: پا معمولا درگیر نمیشود ولی مفصل مچ در وضعیت خم شده رو به بالا قرار میگیرد. این تغییر شکل از نظر شدت انواع مختلفی دارد. در برخی از این انواع فقط مقدار کمی محدودیت در خم شدن پا رو به پایین دیده میشود. در صورتی که در انواع دیگر، در مچ پا یک زاویه حاده به وجود می آید. این تغییر شکل فقط مچ پا را درگیر میکند و در آن جابجایی کمی دیده میشود.
2)نوع فلج
وضعیت پا: وضعیت پا در اینجا با نوع مادرزادی متفاوت است. زیرا در این نوع قوس طولی داخلی افزایش قابل ملاحظه ای دارد. فرد روی قسمت عقب پاشنه راه میرود و به علت فشار زیاد، روی این قسمت پینه تشکیل میشود. در این تغییر شکل جابجایی بیشتر از حالت قبل است، زیرا علاوه بر مفصل مچ، مفاصل بین استخوان های مچ نیز گرفتار شده اند.
عوارض تغییر شکل کالکانئوس
- راه رفتن روی پاشنه پا
- کوتاهی عضلات قدام ساق
- کشش عضلات پشت پا
- کوتاهی رباط های قدامی مچ پا
- محدودیت خم شدن پا رو به پایین
- کشش رباط های خلفی مچ پا
حرکات اصلاحی برای تغییر شکل راه رفتن روی پاشنه
در صورتی که تغییر شکل از نوع متحرک باشد حرکات اصلاحی به شرح زیر خواهد بود:
1) کشش بافت های نرم ( اعم از عضلات و رباط ها) قسمت قدام ساق و مچ پا
2) تقویت عضلات پشت ساق: تقویت این عضلات موجب میشود که پا در جهت پایین خم شود و از وقوع مجدد تغییر شکل ممانعت به عمل آورد
3) راه رفتن روی پنجه: این نحوه راه رفتن، میتواند موجبات تقویت عضلات پشت ساق و کشش عضلات قدام ساق را فراهم آورد.
درمان ارتزی تغییر شکل کالکانئوس
برای این افراد باید کفی های مخصوصی ساخته شود تا فشار کف پایی را توزیع کرده و فشار را از روی پاشنه بردارد. همچنین استفاده از کفش مناسب برای این افراد ضروری است. استفاده از ارتزهایی نظیر AFO میتواند با اعمال نیروی اصلاحی تغییر شکل را اصلاح کند.
